Sanskrit Question Paper 2023 MP Board Class 10th/ Sanskrit Model Paper 2023 MP Board Class 10th. Sanskrit Important questions for class 10th MPBSE.
- Name of Board – MP Board Bhopal M.P
- Type of paper – Sanskrit Question Paper 2023
- Class – 10th/High School
- Time Duration – 3 Hour
उचित विकल्पं चित्वा लिखत।
- ‘परोपकार:’ इत्यस्य सन्धि:विच्छेद: अस्ति- (पर + उपकार:)
- ‘सदाचार:’ इत्यस्मिन् पदे सन्धि: अस्ति- (व्यंजन सन्धि:)
- विसर्गसन्धे: उदाहरणम् अस्ति- (नमस्ते)
- ‘महा+ईश:’ इत्यस्य पदे सन्धि: अस्ति- (महेश:)
- अधोलिखितेषु अव्ययं नास्ति- (अस्ति)
- ‘’रामलक्ष्मणौ’’ इत्यस्मिन् पदे समास: अस्ति- (द्वन्द् समास:)
- कर्मधारय समासस्य उदाहरणम् अस्ति- (घनश्याम: )
- ‘विद्यालय:’ इत्यस्मिन् पदे समास: विग्रह अस्ति- (विद्याया: आलय: )
- ‘’पराजय: इत्यस्मिन पदे उपसर्ग: अस्ति- (परा)
- अधोलिखितेषु उपसर्ग: नास्ति- (राम: )
- ‘गमिष्यामि’ इत्यस्मिन् पदे पुरूष: अस्ति- (उत्तम पुरूष: )
- ‘’अभवत्’’ इत्यस्मिन् पदे लकार: अस्ति- (लड्लकार: )
- ‘लभते’ इत्यस्मिन पदे वचनम् अस्ति- (एकवचनम् )
- ‘’पठति’’ इत्यस्मिन् पदे धातु: अस्ति- (पठ्)
- ‘’मन: जाग्रत: कुत्र उदैति’’ । अस्मिन वाक्ये अव्ययम् अस्ति- (कुत्र)
- ‘‘क्त्वा’’ प्रत्ययस्योदाहरणं अस्ति- (पठित्वा)
- ‘बालिका’ इत्यस्मिन् पदे प्रत्यय: अस्ति- (टाप्)
- ‘’आ+गम्+ल्यय्’’ इत्यस्य पदम् भविष्यति- (आगम्य)
- ‘धर्मꠣ+ठक्’ इत्यस्य पदं भविष्यति- (धार्मिक: )
- ‘पठतो ……………… मूर्खत्वम्’ । उचितं शब्द चित्वा सूक्तिपूर्ति कुरूत- (नास्ति, अस्ति)
Sanskrit Question Paper 2023 MP Board Class 10th
प्रदत्त शब्दै: रिक्तस्थानानि पूरयत (सप्तहोता,लघुत्वं,पितृसम:, सूर्यदेव:)
- ज्येष्ठो भ्राता ……………………। (पितृसम: )
- सगर: ………………. कृतवान्। (अश्वमेधयागं)
- परसदननिविष्ट: को ………………… न याति। (लघुत्वं)
- येन यज्ञस्तायते …………………। (सप्तहोता)
- ……………………. प्रकाशं प्रयच्छति। (सूर्यदेव:)
- अधोलिखितेषु प्रश्नेषु त्रयाणं प्रश्नानाम् उत्तराणि एकवाक्येन लिखत।
- दयानन्दस्य जन्मनाम किम् आसीत्?
- सर्वप्राचीन भाषा का अस्ति ?
- विदिशा नगरी कस्मिन् प्रदेशे स्थिता विद्यते ?
- छिन्नोऽपि चन्दनतरू: किं न जहाति ?
- अधोलिखितेषु शब्देषु द्वयशब्दं चित्वा त्रिषु वचनेषु लिखत-
- साधु – द्वितीया विभक्ति:
- रमा – तृतीया विभक्ति:
- राजन् – पंचमी विभक्ति:
- अधोलिखितेषु सर्वनामशब्देषु द्वयं चित्वा त्रिषु वचनेषु लिखत –
- युष्मद – प्रथमा विभक्ति:
- तत्(पुलिंग) – षष्ठी विभक्ति:
- किम् (स्त्रीलिंग) – द्वितीया विभक्ति:
Sanskrit Important questions for class 10th MPBSE.
- अधोलिखितेषु गद्यांशेषु गद्यांश द्वयस्य प्रश्नानाम् उत्तराणि संस्कृतभाषायां लिखत- A) वरूणदेव: वृष्टिं वर्षति। सूर्यदेव: प्रकाशं प्रच्छति। भूमाता वृक्षस्य आधारभूता अस्ति। वायु: अनिलं ददाति। ते सर्वेवृक्षं पालयन्ति पोषयन्ति रक्षन्ति च। ते न कदापि ‘ममअधिकार: बर्तते’ इति अवदन्। ते सर्वे परोपराणि:।
- क: वृष्टिं वर्षति ?
- सूर्यदेव: किम् प्रयच्छति ?
- का वृक्षस्य आधारभूता अस्ति ?
- क: अनिलं ददाति ?
- के परोपकारिण: ?
- प्रकृतिरवि समयस्य पालनं कार्यपरायणताम एवं उपदिशति निरन्तरम्’’। प्रकृतौ यावन्त: पदार्था: सृष्टा: सन्ति ते सर्वेऽपि अहोरात्रं कार्यसंलग्ना एवं दृश्यन्ते। सूर्यचन्दाभ्याम् आरभ्य कीट-पतंग पिपीलिका, पर्यन्त सर्वेऽपि स्व व्यापारे व्यापृता: विलोक्यन्ते। अत:प्रकृत्या अपि इयमेव शिक्षा दीयते यत् नहि केनापि समयस्य अनुपयोग: कर्तव्य: इति।
- प्रकृत्या का शिक्षा दीयते ?
- के अहोरात्रं कार्य संलग्ना: दृश्यन्ते ?
- के स्व व्यापारे व्यापृता: विलोक्यन्ते ?
- प्रकृतिरपि किं उपदिशति ?
- ‘सर्वेऽपि’ इत्यस्य पदस्य सन्धिविच्छेद: कुरूत ?
- सूर्यवंशस्य राजा सगर: आसीत्। स: एकदा अश्वमेक्षयागं कृतवान। यागस्य अन्ते यागस्य अश्व: यत्रतत्र सग्धरं कृतवान। अश्वमेघ कृत्वा सगर: स्वयम इन्द्र: भविष्यति इति देवेन्द्रस्य असूया आसीत्। तस्मात् स: यागस्य विघ्नं कर्तुं मार्ग चिन्तितवान। तत: अश्वं गृहीत्वा पाताललोके कपिलमुने: पुरत: स्थापितवान्।
- सूर्यवंशस्य राजा क: आसीत् ?
- स: एकदा किं कृतवान ?
- यागस्य अश्व: कुत्र संचारं कृतवान ?
- क: यागस्य विघ्नं कर्तुमार्ग चिन्तितवान ?
- इन्द्र: अश्वं गृहीत्वा पाताललोके कस्य पुरत: स्थापितवान् ?
अधोलिखित पद्यांशेषु पद्यांशद्वयस्य प्रश्नानामुत्तराणि संस्कृत भाषायाम् लिखत
- गंगा पापं शशीतापं दैन्यं कल्पतरूस्तथा। पापं तापं च दैन्यं च घ्नन्ति सन्तोमहाशया:।।
- का पापं हन्ति ?
- शशी किम् करोति ?
- कल्पतरू: किं हन्ति ?
- पापं तापं दैन्यं च के घ्नन्ति ?
- ‘पापम्’ इति शब्दस्य ‘विलोम पदं’ लिखत् ?
- सत्येन धार्यते पृथ्वी सत्येन तपते रवि:। सत्येन वाति वायुश्च सर्व सत्ये प्रतिष्ठितम्।।
- सत्येनका धार्यते ?
- सत्येन क: तपते ?
- वायु: केन वाति ?
- सर्व कस्मिन् प्रतिष्ठितम्
- ‘’धार्यते’’ इति शब्दस्य धातु: लकार: पुरूष: वचनम च लिखत्।
- मत्ता गजेन्द्रा मदिता गवेन्द्रा, वनेषु विक्रान्ततरा मृगेन्द्रा:। रम्या नगेन्द्रा निभृता नरेन्द्रा:, प्रक्रीडितो वरिधरै: सुरेन्द्र:।।
- मत्ता के ?
- गवेन्द्रा: कीदृश: भवन्ति ?
- वनेषु विक्रान्ततरा के ?
- के निभृता: सन्ति ?
- सुरेन्द्र: कै: सह प्रकीडित: ?
- युग्म मेलनं कुरूत-
- अधिक मूल्यवान् – समय:
- वेदव्यास: – महाभारतम्
- बंगातीरे – गुरूकुलम्
- वरूणदेव: – वृष्टिं वर्षति
- शुद्धवाक्यानां समक्षं ‘’आम्’’ अशुद्धवाक्यानां समक्षं ‘’न’’ इति लिखत-
- वृक्षाणां छेदनं महत् पापम्।
- महर्षे: ख्याति सर्वत्र व्याप्ता अस्ति।
- मानवशरीरं देवदुर्लभं नास्ति।
- धनेन अमृतत्वं प्राप्यते।
अधोलिखितेषु चतुर्णां प्रश्नानाम् उत्तराणि एकपदेन लिखत-
- मन: जाग्रत: कुत्र उदैति ?
- जलं बिना किं न सम्भवम् ?
- भारतस्य पुरातन: सखा क: विद्यते ?
- सुतापेक्षी क: आसीत् ?
- प्रकृतिदत्त: वर: क: ?
- प्रश्नपत्रे समागतान श्लोकान विहाय स्वपाठ्य पुस्तकात् सुभाषितद्वयं लिखत।
- स्वप्राचार्यस्य कृते अवकाशार्थम् प्रार्थनापत्रं संस्कृत भाषायाम् लिखत।
अथवा
स्वमित्रस्य कृते जन्मदिवसोत्सवस्य आमन्त्रणमपत्रम् संस्कृतभाषायाम लिखत।
- अधोलिखितेषु पंच अशुद्धकारकवाक्यानां शुद्धि: करणीया।
- अहम् पुस्तक: पठामि।
- श्री गणेश नम:।
- वृक्षेण फलानि पतन्ति।
- एका बालिका: पठति।
- विद्यालयस्य परित: वृक्षा: सन्ति।
- अहं रामं दासोऽस्मि।
- अधोलिखितवाक्यानां कथानुसारेण क्रमसंयोजन कुरूत-
- उष्ट्र: यूथाद् भ्रष्टोऽभवत्।
- सिहेन उष्ट्र: मारित:।
- रथकार: गुर्जरदेशं गत्वोष्ट्रीं गृहीत्वा स्वगृहमागत:।
- तेन प्रचुरा उष्ट्रा: करभाश्च सम्मिलिता:।
- वने प्रसववेदनया पीड्यमानाम् उष्ट्रीम अपश्यत।
- अधोलिखितम् अपठितगद्यांशं सम्यक पठित्वा प्रश्नानाम् उत्तराणि लिखत।
संस्कृतं भारतस्य गौरवमयी भाषा अस्ति। एषा मानवमात्रस्य कल्याणं करोति
विश्वबन्धुत्वं च प्रसारयति। अस्या: साहित्यं विशलं वर्तते। संस्कृतं पठित्वा जना: गौरवम्
अनुभवन्ति। संस्कृतदिवस: रक्षाबन्धन दिवसे भवति।
प्रश्ना :-
- अस्यगद्यांशस्य शीर्षकं लिखत् ?
- संस्कृत किम् प्रसारयति ?
- संस्कृत साहित्यं कीदृशं वर्तते ?
- संस्कृतदिवस: कदा भवति ?
- ‘’भवति’’ इत्यस्य पदे का धातु: अस्ति।
- अधोलिखितेषु एकं विषयं स्वीकृत्य शतशब्देषु संस्कृत भाषायाम् निबंधं लिखत
- अनुशासनम्।
- मम विद्यालय संस्कृत निबंध
Sanskrit Previous year Solved Questions Paper 2020
MP Board Sanskrit model paper 2021